Waarom je doet wat je altijd doet en hoe het keuzepunt je helpt patronen te doorbreken.We hebben allemaal gewoontes waarvan we denken: Waarom doe ik dit nou steeds?Of het nu gaat om te lang scrollen, uitstellen, jezelf voorbijlopen, piekeren of steeds in dezelfde relatie-dynamiek stappen, het voelt vaak alsof patronen een eigen leven leiden.

Leren kijken door de cameraWe zitten allemaal wel eens midden in het verhaal. Je denkt iets, voelt iets, reageert automatisch en voor je het weet, ben je je spanning, boosheid of onzekerheid geworden.

Soms lijkt therapie te voorzichtig. We luisteren, spiegelen, valideren en toch beweegt er niets. De cliënt blijft hangen in hetzelfde verhaal, dezelfde overtuigingen, hetzelfde slachtofferschap. Precies daar ligt de kracht van het provocatieve werken, ontwikkeld door Frank Farrelly: een benadering die speels, direct, en liefdevol confronterend is.

We denken dat bewust leven iets ingewikkelds is, maar de natuur laat iets anders zien.Een dier leeft zonder oordeel, zonder verhaal, volledig in het moment. Wat als ook wij, voorbij denken en controle, die eenvoud weer kunnen herinneren?Een dier leeft in direct contact met het leven. Het vlucht als er gevaar is, trilt even uit en gaat dan weer verder. Er is geen verhaal, geen zelfbeeld, geen gedachte over wat er net gebeurde of wat morgen moet komen.De mens daarentegen leeft vaak in zijn hoofd. We herkauwen het verleden, voorspellen de toekomst, vergelijken, oordelen, plannen. We proberen het leven te begrijpen, te beheersen, te verbeteren en verliezen zo het eenvoudige contact met het moment zelf.Krishnamurti beschreef een geest die vrij is van alles wat hij heeft verzameld: kennis, overtuigingen, herinneringen. Niet omdat die verkeerd zijn, maar omdat ze het directe zien vertroebelen. Hij wijst op een bewustzijn dat tegelijk wakker en stil is, een helderheid waarin we leven zoals een dier leeft, maar met het inzicht van de mens.Wanneer de geest niet langer grijpt of vlucht, ontstaat natuurlijke aanwezigheid. Dan is er geen afgescheiden “ik” die probeert te leven, maar alleen het leven zelf dat zich beweegt, ademt, voelt en kijkt. In die stilte wordt vrijheid iets heel eenvoudigs: niet meer proberen iets te worden, maar volledig zijn wat er nu is.Drie vragen om te onderzoeken

De kern van ACT draait om psychologische flexibiliteit: de vaardigheid om ruimte te maken voor wat je voelt, bewust te zijn van het moment, en te doen wat werkelijk belangrijk is. Russ Harris vat dit prachtig samen in de Triflex, een praktisch kompas dat drie pijlers onderscheidt: Openstaan, Aanwezig zijn, en Doen wat belangrijk is.

In Acceptance & Commitment Therapy (ACT) draait het niet om het verwijderen van pijn, maar om het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit: het vermogen om aanwezig te zijn bij wat er is, en te blijven bewegen in de richting die voor jou betekenisvol is.

De valkuil van het veilige breinOns brein heeft één primaire taak: ons veilig houden. Het kiest liever voor voorspelbare spanning dan voor onzekere vrijheid. Daardoor blijven veel mensen onbewust hangen in vermijdingsgedrag — niet omdat ze niet willen veranderen, maar omdat hun systeem simpelweg probeert te beschermen.

Het limbisch systeem: de emotionele motor van je breinWanneer je schrikt van een horrorfilm, je hart sneller klopt of je kippenvel krijgt, is dat het werk van je limbisch systeem. Dit systeem vormt het centrum van je emoties, geheugen en motivatie.Wat is het limbisch systeem?Het limbisch systeem is geen enkel onderdeel, maar een netwerk van hersengebieden dat emoties, motivatie en overleving stuurt. De naam komt van het Latijnse limbus – “grens” – omdat het letterlijk ligt tussen de hersenstam (je automatische piloot) en de neocortex (je denkende brein).Het vormt de brug tussen voelen en denken.Belangrijkste onderdelen en functies

Je kent het vast: iemand zegt iets, en plots voel je spanning, irritatie of verdriet.Het lijkt alsof de ander dat gevoel bij je oproept — alsof het buiten je begint.Toch is dat maar een deel van het verhaal.

We leven in een wereld waarin bijna alles gericht is op verbeteren, oplossen, veranderen. Als we ons leeg, angstig of zinloos voelen, zoeken we meteen een manier om dat gevoel te dempen: met werk, eten, sociale media, of door te piekeren over wat er mis is. Maar wat als er momenten zijn waarop er niets te “fixen” valt?

De gids die zegt dat je geen gids nodig hebtWe lopen allemaal wel eens vast in ons leven. Problemen stapelen zich op en vaak hopen we dat iemand ons precies vertelt wat we moeten doen. Een stappenplan, een oplossing, een routekaart. Even de weg gewezen krijgen zodat alles weer klopt.

Veerkracht zichtbaar maken: een score voor je breinIedere dag staan we tientallen keren op een keuzepunt. Soms bewust, vaak ongemerkt. Het keuzepunt laat zien dat je brein in elke situatie verschillende richtingen kan nemen. Welke kant je kiest, bepaalt niet alleen hoe je je op korte termijn voelt, maar ook hoeveel veerkracht je op de lange termijn opbouwt.De linkerkant: vermijden & controleAan de linkerkant liggen de vertrouwde maar vaak ineffectieve strategieën. Je brein wil ongemak vermijden of snel controleren: uitstellen, piekeren, afleiding zoeken, jezelf geruststellen of terugvallen in oude gewoontes. Het geeft korte-termijn opluchting, maar haalt je juist weg van wat je belangrijk vindt.Kernzin: je kiest wat nu verlichting geeft, maar dat je wegleidt van betekenis en groei.Het kruispunt: aanwezig zijnMiddenin ligt de sleutel: stil staan bij wat er nu is. Door gedachten, gevoelens en spanningen op te merken zonder oordeel, ontstaat er ruimte. Aanwezig zijn maakt dat je niet automatisch in oude patronen schiet, maar bewust kunt kiezen. Het is het moment van pauze waarin je jezelf de vraag stelt: “Wil ik nu vermijden, of kies ik bewust?”Kernzin: aanwezigheid is de stille ruimte waarin inzicht en verandering ontstaan.De rechterkant: waardevol handelenAan de rechterkant kies je de weg van waarden, groei en betekenis. Dat betekent niet de makkelijkste weg, maar wel de weg die klopt met wie je wilt zijn. Je brein leert ongemak dragen, je zoekt verbinding en zingeving, en je bouwt aan veerkracht door te doen wat er echt toe doet.Kernzin: je kiest niet voor gemak, maar voor de richting die past bij je waarden.Het scoringsformulier: hoe veerkrachtig ben jij geworden?Je kunt het keuzepunt gebruiken om je eigen ontwikkeling zichtbaar te maken. Aan de hand van drie schalen geef je wekelijks een score van 0 (helemaal niet) tot 5 (bijna constant):